Bij boksen, judo, karate, worstelen, taekwondo en andere kracht- en vechtsporten wordt gebruik gemaakt van gewichtsklassen. Deze geven het maximumgewicht aan wat een sporter mag wegen om mee te doen in een bepaalde competitie, zodat deelnemers strijden tegen tegenstanders van ongeveer hetzelfde gewicht. Als sporter moet je dan goed op je gewicht letten, omdat als je te zwaar bent niet mee kunt doen met de wedstrijden. Maar hoe doe je dat? Op welke manier kan je als sporter ervoor zorgen dat je je gewicht binnen je gewichtsklasse krijgt of houdt?
Zelf heb ik ook jaren lang gestoeid met afvallen om in mijn gewichtsklasse uit te kunnen komen. Het was een van de minst leuke zijde van de medaille, die constante strijd met je gewicht. Het is een van de reden waardoor sporters uiteindelijk ook besluiten om ermee te stoppen. Je moet namelijk afvallen en niet omdat je te dik bent, maar omdat je in die bepaalde klasse uit wil/moet komen. En dat kan verrekte moeilijk zijn.
Als een sporter een keuze maakt in welke gewichtsklasse die wil uitkomen, zal deze daar het hele seizoen in uit moeten komen of misschien wel de rest van zijn topsportcarrière. De keuze van een gewichtsklasse kan een bewuste keuze zijn, maar soms ook een opgelegde keuze omdat er anders bijvoorbeeld geen plaats is in de (nationale) selectie of de concurrentie te groot is of een bepaalde stijl niet bij je past.
Maar hoe ga je daar dan mee om? Hoe kom je in die klasse? Wat zijn de te nemen stappen?Het belangrijkste is wat vind je zelf fijn? WAT HEB JIJ NODIG? Dus neem de regie in handen.
Steun
Het zou mooi zijn dat de keuze van de klasse in samenspraak gaat met een professional, de trainer/coach en eventueel met het thuisfront. Het kan soms namelijk best wel wat van de omgeving vragen! Niet iedereen is vrolijk als hij niks te eten krijgt of eigenlijk heel graag wil eten ivm herstel na een zware training en dit niet kan doen ivm de weging.
Kennis
Als je niet veel voedingskennis hebt, is het zeer verstandig om daar hulp bij te zoeken. Ik zie het helaas nog vaak genoeg fout gaan. Daarnaast is het vaak ook fijner om begeleiding te hebben, want het is niet altijd makkelijk: fysiek maar ook mentaal gezien! Zoek hiervoor iemand waarbij je een fijn gevoel hebt, bv een sportdiëtist, ervaringsdeskundige of iemand anders met kennis.
Kunnen
Als je voldoende kennis hebt, is het vervolgens de truc om het ook juist toe te passen. Ook dat kan best wel eens lastig zijn. Want eigenlijk moet je structureel minder eten dan dat je nodig hebt. En dit kan ten koste gaan van je prestaties en wel bevinden tijdens de trainingen. Welke voedingsmiddelen zijn dan wel goed? Welke tekorten kan ik oplopen? Moet ik extra supplementen nemen? Waar koop ik alles? En zijn deze veilig (NZVT-lijst)?
Veel sporters vallen altijd op dezelfde (verkeerde) manier af en jongeren nemen dat gedrag over van oudere sporters. Uit onderzoek blijkt ook dat veel sporters in de laatste week nog 4-5 kg moeten afvallen.
Uit eigen ervaring komt het er dan vaak op neer dat je toch te laat begint met afvallen, waardoor het alleen nog maar zwaarder en moeilijker wordt. Daarom is het wederom prettig om begeleiding te hebben.
Doen
Begin op tijd met afvallen en probeer niet meer dan 0,5-1 kg per week af te vallen. Hierbij is het het beste om te zorgen voor een matige energiebeperking. Met andere woorden je moet meer energie verbranden dan dat je binnenkrijgt. Deze methode heeft de meeste voorkeur omdat te snelle gewichtsafname kan leiden tot prestatieverlies, verminderd concentratievermogen, vergrote kans op het krijgen van blessures, gebrek aan energie en afbraak van spiermassa en dus kracht. Hou dus een goede planning bij. Dit is bij iedereen anders dus ga hiermee experimenteren. Zoals meer water drinken, meer eiwitten eten en minder vet en koolhydraten eten en/of anders trainen. Ervaar hoe je lijf aanvoelt en hoe je er op presteert en niet geheel onbelangrijk wat het resultaat op de weegschaal is.
Veel sporters zijn vlak voor de weging toch te zwaar voor hun gewichtsklasse. En moeten in enkele dagen toch nog snel gewicht verliezen. Dit is een veel toegepaste manier, maar brengt wel veel risico’s met zich mee! Als het dan toch moet gebeuren, wordt dit gedaan door het verlies van vocht, glycogeen en darminhoud. Het verliezen van gewicht op deze manier is niet bepaald gezond, maar soms onvermijdelijk.
Verschillende manieren om snel gewicht te verliezen voor een wedstrijd zijn: zout (of natrium) arm eten, vezelarm eten, koolhydraatarm eten of op vocht dmv meer te zweten of minder te drinken. De ene methode brengt meer risico’s met zich mee dan de andere.
Pas alleen de noodmaatregelen toe bij extreme gevallen, waarbij er (voldoende) tijd is om te herstellen na de weging. Deze methode van gewichtsverlies is niet wenselijk, ongezond en kan een negatief effect hebben op de prestaties en je sportvreugde.
Het behalen en behouden van het gewenste gewicht en daarnaast genoeg macro- en micronutriënten eten om optimaal te presteren, kan lastig zijn. Mijn advies is dan ook om het advies van een erkend sportdiëtist in te winnen met ervaring. Die kan je helpen om je gewenste gewicht te behalen, je te begeleiden mocht je toch snel moeten afvallen en zorgen voor een optimaal herstelplan om te zorgen dat je toch optimaal kan presteren.
Blijf er niet alleen mee zitten, maar zoek begeleiding.
Als je vragen hebt, dan hoor ik die graag!
Eet slim!
Ik hoor graag van je!
Met sportieve groet,
Daniëlle Gommers-Vriezema
Sportdiëtist, leefstijlcoach en sportbegeleider
(Di)eet Slim en Leef Slim